ارزیابی هتروزیس و ترکیب پذیری در ارقام توتون (nicotiana tabacum l.) هواخشک با استفاده از روش لاین × تستر

هیبرید های نر عقیم سیتوپلاسمی به سرعت در حال تولید و توسعه هستند. به منظور تعیین ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و هتروزیس ارقام و لاین های توتون هواخشک، 20 هیبرید و 12 ژنوتیپ والدینی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش در سال 1390مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس بر اساس روش لاین × تستر نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر تعداد برگ و درصد قند در سطح احتمال پنج درصد و از نظر طول و عرض برگ، طول ساقه، عملکرد و درصد نیکوتین در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار وجود داشت. تجزیه ترکیب پذیری عمومی لاین ها و تسترها نشان داد که ژنوتیپ های b. b 16a، burley tmv3، ba1 و bce از نظر عملکرد دارای ترکیب پذیری عمومی مثبت و معنی دار بوده از این رو می توانند به عنوان یکی از والدین برای اصلاح عملکرد مورد استفاده قرار گیرند. بر اساس نتایج ترکیب پذیری خصوصی، تلاقی های ba1 × bnc21-3 و iraburbon × bc21-103 به دلیل ترکیب پذیری خصوصی مثبت و معنی دار از نظر عملکرد و درصد هتروزیس عملکرد 18 و 3/5 درصد نسبت به میانگین والد برتر و تلاقی های b. b 16a × bc21-103 و bce × bnc21-3 نیز به دلیل ترکیب پذیری خصوصی مثبت و درصد هتروزیس عملکرد 6/12 و 3/5 درصد می توانند برای تولید توتون هیبرید نرعقیم مورد استفاده قرار گیرند.